شیراز تحلیل – اخیرا پیشنهادی مبنی بر خریداری ۴۰ خانه تاریخی پیرامون حرم شاهچراغ(ع) توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف تبدیل این خانه‌ها به «خانه هنرمندان» از سوی استاندار فارس مطرح شده که متولیان و فعالان عرصه گردشگری معتقدند این کار می‌تواند افزون بر خلق آثار و تبادل هنر نقش مهمی رونق گردشگری در شیراز باشد
به گزارش شیراز تحلیل،بافت تاریخی شهر شیراز یکی از مناطق کم‌نظیر در زمینه معماری با رویکرد هنرهای وابسته به معماری تاریخی است که ظرفیت بسیار خوبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. این منطقه که سالهاست به عنوان نقطه عطفی در توجه دادن به حفظ و احیای میراث گرانبهای معنوی شیرازیان محسوب می‌شود از جاذبه‌های بسیار باارزشی بهره می‌برد.
فضای شهری این محدوده به گونه‌ای است که بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه میراث معتقدند بافت تاریخی، قلب معنوی، گردشگری و اقتصادی شیراز است. آنها بافت تاریخی شیراز را به دلیل وجود حرمین مطهر و برخورداری از آثار متعدد و ارزشمند از دوره‌های مختلف تاریخی، قلب معنوی و گردشگری این شهر می‌دانند و این منطقه را به دلیل بهره‌مندی از مجموعه باارزش بازار وکیل قلب اقتصادی این کلانشهر قلمداد می‌کنند.
از طرفی این بافت در شهری واقع شده که به شهر ادب و هنر شهره است. شهری که از هنرمندان بسیاری در عرصه‌های مختلف هنری بهره می‌برد. با توجه به ارزشمند بودن این منطقه از نظر تاریخی و همچنین به دلیل پتانسیل شهر شیراز در زمینه هنری و ادبی لزوم توجه به گردشگری فرهنگی تاریخی در این محدوده بیش از پیش احساس می‌شود.
بر همین اساس استاندار فارس اخیرا پیشنهادی مبنی بر خریداری ۴۰ خانه تاریخی پیرامون حرم شاهچراغ(ع) توسط وزارت فرهنگ و ارشاد با هدف تبدیل این خانه‌ها به «خانه هنرمندان» جهت فراهم شدن شرایط تبادل هنر و رونق گردشگری در این منطقه مطرح کرده است؛ پیشنهادی که با استقبال خوبی از سوی هنرمندان و متولیان گردشگری روبه رو شده است.
مطرح شدن پیشنهاد ایجاد خانه هنرمندان
محمدهادی ایمانیه شامگاه جمعه ۸اردیبهشت ۱۴۰۲ در آیین اختتامیه هفته فرهنگی هنری سعدی که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، پیشنهاد داد که تعدادی از خانه‌های میراثی و تاریخی پیرامون حرم مطهر شاهچراغ (ع) با تأمین اعتبار برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خریداری شود تا در اختیار هنرمندان قرار گیرد.
وی با اعتقاد به اینکه استان فارس از هنرمندان برجسته ای برخوردار است که در تلاش هستیم تا تک تک آنها بتوانند خانه‌ای داشته باشند؛ گفت: درصدد هستیم خانه هنرمندان به نمایشگاه فروش محصولات خودشان تبدیل شود تا به ادامه فعالیت‌هایشان تشویق و ترغیب شوند. این کار از نظر توریستی نیز مؤثر واقع می‌شود.
ایمانیه پنجشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه نیز در یکصد و سی و ششمین جلسه شورای فرهنگ عمومی استان فارس که با حضور اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی برگزار شد بر ضرورت ساخت خانه هنرمندان در فارس با رویکرد رونق گردشگری در فارس تأکید کرد و گفت: بنده اخیرا پیشنهادی را مطرح کردم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود ۴۰ خانه تاریخی پیرامون حرم مطهر شاهچراغ (ع) را خریداری کند تا این خانه‌ها به خانه هنرمندان تبدیل شوند.
این کار باعث رونق گردشگری، جذب توریسم و حفظ بافت تاریخی می‌شود و از نگرانی افرادی که دغدغه تخریب بافت را دارند می‌کاهد.
تجربه موفق ایجاد خانه هنرمندان در بافت تاریخی
یک فعال گردشگری معتقد است ساخت خانه هنرمندان اتفاق بسیاری خوبی را در استان فارس رقم خواهد زد و به جذب توریست و رونق صنعت گردشگری کمک شایانی می‌کند.
عبدالله افشاری در گفت و گو با ایرنا افزود: خانه‌های تاریخی پیرامون حرم شاهچراغ (ع) از جذابیت‌های بسیاری برای گردشگران داخلی و خارجی بهره می‌برند؛ این خانه‌ها، خانه‌های شاخصی هستند که از نظر تاریخی ارزش بسیاری دارند و به عنوان جاذبه تاریخی فرهنگی به شمار می‌روند.
این فعال گردشگری ادامه داد: خانه‌های تاریخی بافت می‌توانند با رویکردهای خاص و متفاوتی از جمله خانه هنرمندان خوشنویس، خانه هنرمندان نقاش و خانه هنرمندان صنایع‌دستی نامگذاری و راه‌اندازی شوند. اما از آنجا که این خانه‌ها از شاخص‌های خانه‌های استاندارد اقامتی و گردشگری بهره می‌برند می‌توانیم در زمینه گردشگری نیز از این مکان‌ها بهره ببریم.
افشاری گفت: البته ما تجربه موفق ایجاد این خانه‌ها را در بافت تاریخی داشته‌ایم. در حال حاضر نیز شاهد فعالیت خوب و قابل‌توجه خانه هنرمندان در بافت تاریخی هستیم؛ خانه سنتی «ستایش» یکی از خانه‌های باارزش در بافت تاریخی به شمار می‌رود که به «سرای هنرمندان» تبدیل شده است. این خانه سنتی سالهاست با کاربری «سرای هنرمندان» فعالیت می‌کند.
افشاری با اشاره به اینکه ساخت خانه هنرمندان فضایی را برای ارائه آثار هنرمندان فراهم می‌کند؛ افزود: افزون بر اینکه هنرمندان می‌توانند در این مکان‌ها به خلق اثر در زمینه رشته تخصصی خویش بپردازند این شرایط نیز مهیا می‌شود تا این خانه‌ها محلی برای رونق گردشگری و جذب گردشگر باشند.
کمک به ایجاد توسعه پایدار در بافت
وی یکی از اهداف خانه هنرمندان شیراز را گسترش «آرت رزیدنسی» و تبادل هنری معرفی کرد و گفت: هنرمندان دیگر شهرها و کشورها نیز به واسطه اقامت در این بناهای سنتی امکان می یابند افزون بر اقامت و استفاده از غذاهای سنتی شیراز، ارائه دهنده رویدادهای مختلف هنری باشند.
افشاری با بیان اینکه توسعه پایدار مهمترین هدف فعالان گردشگری در فارس است، افزود: راه‌اندازی خانه هنرمندان به حفظ بافت و افزایش اشتغالزایی منطقه کمک می‌کند. زمانی که این خانه‌ها فعال شوند قطعا نیاز به نیروهای خدماتی و نگهبان دارند و همین رویکرد زمینه ایجاد امنیت را در این مناطق فراهم می‌کند؛ بنابراین ضروری است خانه‌های تاریخی بافت به منظور تبدیل به سرای هنرمندان بازسازی شده و این خانه‌ها با هدف خلق آثار فاخر هنری و رونق گردشگری در فارس آغاز بکار کنند.
راهکاری برای حفظ و احیای بافت تاریخی
متولیان میراث فرهنگی نیز از پیشنهاد استاندار در این زمینه استقبال کردند؛ آنها معتقدند این رویکرد نه تنها موجب رونق صنعت گردشگری می‌شود بلکه به حفظ و احیای بافت نیز کمک می‌کند. البته مسئولان میراث فرهنگی بر این باور هستند که این کار بایستی با نظارت میراث‌فرهنگی و شهرداری انجام شود چراکه برخی ممکن است در این خانه‌ها ساخت و ساز مُدرن تجاری انجام دهند و همگونی بافت را از بین ببرند.
روح‌الله روانشاد سرپرست معاونت گردشگری میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فارس از گفت: استاندار فارس پیشنهاد خوبی را مطرح کرده‌اند که می‌تواند نتایج مثبتی را به دنبال داشته باشد.
روانشاد افزود: در وهله اول باید بافت تاریخی شیراز به صورت یک فضای یکپارچه دیده شود و سپس بر اساس نیازهای مردم، کاربری‌های لازم و همچنین نیازهای گردشگری و فرهنگی شهر برای خانه‌های تاریخی در این محدوده یک طرح جامع ارائه و تصمیم‌گیری شود. در این زمینه هم نظر و پیشنهاد نهادها و دستگاه‌های مختلف حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: البته تاکنون هم در زمینه تشویق و ترغیب مردم به ایجاد اقامتگاه‌های بومگردی، گالری و موزه در بافت تاریخی اقدامات قابل توجهی از سوی اداره کل میراث فرهنگی صورت گرفته و شهرداری نیز در کف‌سازی، نورپردازی و بازسازی بافت کارهای خوبی انجام داده است؛ می‌توان گفت بافت تاریخی شیراز هم‌اینک نیز با همین رویکرد در حال احیا است.
محدودیتی نیست اما با نظارت انجام شود
روانشاد اضافه کرد: در حال حاضر کاربری‌های مختلفی از جمله کاربری فرهنگی، گردشگری، مذهبی و کسب و کار در بافت تاریخی تعریف شده است و پیشنهاد استاندار فارس برای تبدیل خانه‌های تاریخی به خانه هنرمندان می‌تواند به استمرار و تداوم این رویکرد کمک‌شایانی کند.
وی بیان داشت: به گفته استاندار فارس دستگاه‌های مختلف می‌توانند چند پلاک از خانه‌های رها شده در بافت را خریداری و این خانه‌ها را به فضاهای فرهنگی، هنری، موزه، مراکز پژوهشی و مهمانسرا تبدیل کنند.
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی فارس با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد این پلاک‌ها ارزش دارند، گفت: دستگاه‌های مختلف می‌توانند با بهره‌گیری از این ظرفیت به توسعه زیرساخت‌های گردشگری بافت کمک کنند. هیچ محدودیتی برای این کار نیست اما این کار بایستی با نظارت میراث‌فرهنگی و شهرداری انجام شود چراکه برخی ممکن است در این خانه‌ها ساخت و ساز مُدرن تجاری انجام دهند و همگونی بافت را از بین ببرند.
فرصتی برای جذب گردشگر در مقیاس محلی، ملی و جهانی
بافت تاریخی شیراز به واسطه قدمت و وجود عناصر با ارزش تاریخی و موقعیت مناسب ارتباطی، دارای جایگاه منحصر به فردی در ساختار فضایی و کارکردی شهر است. این محدوده تاریخی که گنجینه‌ای از عناصر ارزشمند معماری و شهرسازی را توأمان در خود دارد، سرمایه‌ای بالقوه و نهفته به منظور جذب گردشگران به شمار می‌رود. لذا اندیشیدن تدابیر لازم برای جذب گردشگر در مقیاس محلی، ملی و حتی جهانی می‌تواند ضمن تأمین هزینه حفاظتی بافت، زمینه‌های تحرک اقتصادی را برای شهر و شهروندان ایجاد کند.
