شیرازتحلیل- در سالهایی نهچندان دور که شیراز گاهی زمستانهای برفی داشت، آیینهای مردمی هم هنوز گرمابخش خانهها بود. سالهاست که جبر اقلیم چهره زمستانی را از این شهر زدوده است و آیینها هم به فراموشی سپرده شدهاند.
مردم شیراز اگر در گذشته زمهریر را در کوچههای تنگ و باریک، با نشستن برف بر کالبد شهر به یاد دارند، امروز اما باران برایشان حکم معجزه را دارد.
در گذشته شیرازیها برای گذران روزهای کوتاه و شبهای بلند زمستان مراسمها داشتند، دورهمیهایی خانوادگی که مزین به حافظ خوانی و گفتن متل و قصه و مثل بود.
با نگاهی به آنچه نویسندگان و تاریخنویسان از سنتهای مردم شیراز مکتوب کردهاند، میتوان دریافت که گرچه وسایل ارتباطی امروزین و فضای مجازی و شبکههای تلویزیونی فراگیر نبوده، سرگرمیها محدود به چند بازی و آیین نمیشده است.
ابوالقاسم فقیری ازجمله نویسندگانی است که آیینهای مردم شیراز را به رشته تحریر درآورده است. او یکی از آیینهای زمستانی را «بارانخواهی» میداند و میگوید: باران رحمت است، دست این بخشش الهی برسر هر سرزمینی که باشد، سرسبزی، طراوت، نعمت وفراوانی را برای مردم آن سامان به همراه دارد.
او در کانال تلگرامی خود، در ادامه این مطلب مینویسند: سرسبزی که باشد، شادی هست. شادی که باشد زندگی هست. فارس بزرگ در طول تاریخ با کمبارانی و گاهی خشکسالی روبهرو بوده است. روستاییان این سرزمین همیشه چشم به آسمان دارند که چه زمانی باران میآید. این انتظار مدام با آنها بوده، همراه با نوعی دلهره واضطراب. ناگوار است سالهای سال درد تلخ انتظار را برشانههایت حمل کنی، لب به شکوه نگشایی وهم چنان درتقابل بدان صبور باشی. این تحمل را از پیشینیانت به ارث بردهای و تو هم دودستی آن را به فرزندانت پیشکش میکنی تا آنها هم به بچهها ونوادگان خود هدیه کنند. و این انتظار همیشه با این مردم است به همین خاطر زمستان که از راه میرسد اگر باران نیاید و یا دیر بیاید، فریاد بارانخواهی را سر میدهند. در هر گوشهای از فارس مراسمی خاص برگزار میکنند که این مراسم سابقهای بسیار قدیم دارد.
با این وجود همچنان مردم شیراز برخی آیین ها را حفظ کردهاند و شاید دورهمیهای خانوادگی بهانهای باشد تا ضمن بجا آوردن سنت صلهرحم، دستی هم میان برگهای دیوان حافظ بگذارند و غزلی از لسانالغیب را چاشنی شبهای زمستانی کنند.
زمستان در شیراز عمر کوتاهی دارد و انتظار اینکه شب چله آغاز شود، چندان ثمری ندارد؛ در مقابل به همین سرعت نیز از ابتدای اسفند صدای پای بهار شنیده میشود. با این حال زمستان برای این مردمان دوست داشتنی حکم فصلی دارد که باید از تمام مواهب آن استفاده کرد. از جمله اینکه با اولین بارش برف در سپیدان (اردکان)، شیرازیها سنت برف و شیرهخوردن را به همراه سر خوردن روی برف با تیوپ از دست نمیدهند.