پرسش روز:
چین و حکمرانانش مدعی هستند که سرمایه‌داری خصوصی، عامل کلیدی در اقتصاد بزرگ آنها است. آیا این ادعا صحت دارد؟ چین واقعا یک اقتصاد پیشرو است؟
پاسخ کارشناس:
چین و حکمرانانش مدعی هستند که سرمایه‌داری خصوصی عامل کلیدی در اقتصاد بزرگ آنها است. با این حال بسیار واضح است که بخش خصوصی، قسمت کوچکی از اقتصاد مختلط چین است. به زبان ساده‌‌تر، بخش خصوصی یکی از اجزایی است که به جهت تقویت بخش دولتی اجازه فعالیت دارد.
چین از ماهیت اقتصاد بازار، به عنوان ابزاری جهت تقویت نظام دولتی استفاده می‌کند ابزاری که تحت کنترل شدید جریان منافع حاصل از نظام بازار است.
راحت‌ترین تفسیر از اقتصاد چین یک سرمایه‌داری دولتی است. دولت مستقیم و غیر مستقیم مالک منابع است و نهایتا، سهم بزرگی از منافع حاصله دارد.
نظام اقتصادی چین دموکراتیک است؟
اگر بگوییم که شاکله نظام تصمیم‌گیری در چین غیردموکراتیک است و ادعاهای سوسیالیستی زیادی دارد، اغراق نکرده‌ایم. سرمایه‌داری خصوصی مادامی که با منافع دولتی تعارضی نداشته باشد می‌تواند به فعالیت خود ادامه فعالیت دهد. اگرچه در این سال‌ها تلاش زیادی برای متمایل شدن به سمت سوسیالیسم بازار انجام گرفته، اما ماهیتا این رویداد نمی‌تواند سازگاری کافی با نظام تصمیم‌گیری در چین داشته باشد.
پافشاری چین بر برنامه‌بندی‌های بلند مدت در تمام ارکان اقتصادی، نشانه بارز از یک اقتصاد دولتی سوسیالیستی است. دموکراسی چینی، طبیعتا نه با مفهوم دموکراسی سازگار است و نه با سبک دموکراسی در پرتو سرمایه‌داری.
چالش‌های ادامه‌دار اقتصادی در سرمایه‌داری چینی
در این میان، چالش‌های چین در ۱۰ سال گذشته، بدون حل باقی مانده‌اند. مهم‌ترین معضل این کشور، نداشتن تسهیل‌یافتگی جغرافیایی نسبت به اقتصاد برتر دنیا یعنی امریکا است. وجود فاصله زیاد زمینی آسیای غربی و قلب اروپا و دسترسی کم به آب‌های آزاد کاربردی، مهم‌ترین مشکل چین، برای حمل و نقل تجاری است.
اگرچه این کشور یک بنگاه اقتصاد پیشرو در تولید انبوه است اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به یک اقتصاد پیشرو در جهان دارد. تولید انبوه، الزاما کشورها را تبدیل به اقتصاد پیشرو نمی‌کند.
چین به دلیل عدم تسهیل‌یافتگی جغرافیایی، عدم قابلیت صدور فرهنگ، مدل اقتصادی سرمایه‌داری دولتی و رقابت شدید تکنولوژیک و نداشتن پیچیدگی در اقتصاد به زودی امکان گرفتن جایگاه امریکا در عرصه اقتصاد و سلطه گرایی را ندارد. اقتصاد چین، اقتصادی پویا و نوپا، با مشکلات بسیار است که هنوز نه به دوران بلوغ خود نزدیک شده است و نه، شرایط رسیدن به دوران بلوغ را دارد. شیراز تحلیل
