شیرازتحلیل‌ـ ماجرای حضور عوامل سریال سووشون که قرار است آن را نرگس آبیار کارگردانی کند تمامی ندارد و یک ماهی است لرزه بر دل و جان شهروندان شیراز و دوستداران میراث فرهنگی انداخته است. عوامل سریال یک روز فیلم در فضای مجازی پخش می‌کنند که ما به سازه باغ عفیف آباد آسیبی نمی‌زنیم و روز دیگر بنری عجیب با امضای تمامی روابط عمومی‌های افراد و نهاد‌های دخیل در موضوع که مردم نگران نباشید دارند، برایتان سریال می‌سازند و ما هم نظارت می‌کنیم.
یکی از گروه‌های مردم‌نهاد هم اعلام کرد که بر سر پروژه حاضر شده و بر امور نظارت دارد؛ اما جز هیاهوی اولیه مبنی بر حضور و نیز دلگرمی‌های مدام به شهروندان نگران، اثری از تغییر در این روند معیوب و ناراضی‌کننده دیده نمی‌شود.
شفافیت که اصل اساسی رضایتمندی شهروندان است در این پروژه فراموش شده و این‌گونه برداشت می‌شود که همین که کارگردانانی در کلان‌شهر فرهنگی و تاریخی شیراز که پایتخت‌نشینان آن را شهرستان می‌نامند، فیلم بسازند، مردم باید با آنها همراهی کنند و از آنها درباره عملکردشان توضیحی نخواهند.
در پروژه تولید سریال سووشون، خواست قطعی شهروندان توضیح واضح درباره نحوه ساخت دکور در مجموعه و حذف سازه‌های آسیب‌رسان است؛ همچنین بسیاری این پرسش را مطرح می‌کنند که سووشون را چه به باغ عفیفآباد و با توجه به تعدد باغ‌ها و بناهای مناسب در شهر شیراز، چرا باغ و مجموعه دیگری انتخاب نشده است و با وجود اعتراضات چرا عوامل سریال نرگس آبیار دست از سر این باغ برنمی‌دارند.
افزون بر این، چندی پیش فراخوانی برای جلب علاقه‌مندان شیرازی به بازی در این سریال منتشر شد که بیش از آنکه یک فراخوان ساده باشد، شبیه باجی بود که قرار است فیلمسازان پایتخت به شهروندان شهرستانی‌شان دهند و دل آنان را به دست آورند. این ادعا از آن رو مطرح می‌شود که پیش از این نیز کارگردانانی در شیراز به ساخت فیلم اقدام کردند که تمامی فرایند تولید را در سکوت و به‌صورت حرفه‌ای پیش بردند و حتی از بازیگران و نابازیگران این شهر نیز در اثرشان بهره گرفتند.
در این میان، ضروری است عنوان شود که تلاش شیرازتحلیل برای گفت‌و‌گو با مسوولان میراث فرهنگی درباره پرسش‌های یادشده بی‌نتیجه بوده است؛ بنابراین با توجه به اینکه توقع مردم از گروه مردم‌نهادی که به‌صورت خودجوش به موضوع ورود کرده، توجه به الزام سازندگان به پاسخ‌گویی است، ابهامات یادشده را با رییس انجمن دوستداران میراث فرهنگی مطرح کردیم.
مسعود منیعاتی، رییس این انجمن در گفت‌و‌گو با شیرازتحلیل عنوان کرده که معتقد است در موضوع ساخت سریال سووشون در باغ عفیفآباد شماری از رسانه‌ها نقش مخرب دارند.
او می‌گوید: اگر قرار باشد کاری انجام شود با نظر میراث فرهنگی و کارشناس نظارت انجام خواهد شد که خود ما هم جزوی از آنها هستیم. محصورکردن لوکیشن هم که من از پیشنهاددهندگان آن بوده‌ام، موضوعی است که می‌شد آن را به‌گونه‌ای بهتر مدیریت کرد.
فضای خبری درباره این موضوع منحرف شده است
او بر آن است که فضای خبری در مورد این مساله، منحرف شده و به سمتی رفته که رسانه‌های معاند از آن سواستفاده کرده‌اند و ابزاری برای دست‌اندازی آنان فراهم آورده است.
منیعاتی ادامه می‌دهد که پیشنهاد داده سازه‌ها برداشته شوند؛ اما همچنان محصور بمانند تا زمانی که ساخت سریال تمام شود؛ در همین راستا، برای اینکه خیال مردم راحت شود، یک فیلم از فضای داخلی تهیه کرده و منتشر کردم که نشان می‌داد سازه‌ها جمع شده و هر روز هم نماینده‌ای حضور دارد.
مسئول تشکیل کمیته مشورتی بافت تاریخی‌فرهنگی شیراز وظیفه خود را در این پروژه برداشتن سازه‌هایی عنوان می‌دارد که به عمارت عفیفآباد چسبیده بود و در این باره می‌گوید: این سازه‌ها برداشته شده و مسیر به‌گونه‌ای است که اگر قرار باشد چیزی گذاشته شود، باید طبق دستورالعمل باشد.
وی رمان سووشون را میراثی ناملموس خواند و به این نکته نیز اشاره کرد که در عین حال، باغ عفیفآباد نیز برای ما میراثی ملموس به‌شمار می‌رود و هر دو مهم‌اند.
منیعاتی در ادامه می‌گوید: من کاری ندارم که چون بخشی از رمان سووشون درباره ضداستعمار و انگلیس است، افرادی که از این موضوع خوششان نمی‌آید، بخواهند مشکلی ایجاد کنند. سخن من بر سر این رمان، سیمین دانشور و اثری است که مربوط به شیراز است. اگر این فیلم ساخته شود، خود، به میراثی ناملموس بدل خواهد شد و در این میان، باغ عفیفآباد نیز از بناهایی است که تلاش می‌کنیم آن را برای ثبت جهانی معرفی کنیم.
اشتباه می‌کنید!
رییس انجمن دوستداران میراث در ادامه با اشاره به فعالیت عوامل سریال نرگس آبیار در باغ عفیفآباد، تاکید می‌کند که اگر فکر می‌کنید این اشخاص آمده‌اند میراث را تخریب کنند، اشتباه می‌کنید. من چنین اعتقادی ندارم و در این باره جلساتی با آنها گذاشتم، اما اگر فکر می‌کنید که آنها آمده‌اند و به اشتباه برخی کارها را انجام داده‌اند، می‌پذیرم و آن اشتباهات را جمع کردم.
او، خود با طرح این پرسش که چرا این اتفاق افتاده، پاسخ داد: این مساله از آن رو رخ داد که اتفاق‌هایی که باید قبل از این پروژه شکل می‌گرفت، در مسیر نبوده است. در این زمان چهار مدیر کل در استان تغییر کرده، یکی جواب داده، یکی جواب نداده و اتفاقات این‌چنینی باعث شده که آنها هم اول کار مسیر را اشتباه بروند؛ اما آن را جمع کرده‌اند.
نگران باغ عفیفآباد نیستم
مسئول تشکیل کمیته مشورتی بافت تاریخی فرهنگی شیراز اعلام می‌دارد که در حال حاضر نگران باغ عفیفآباد نیست به این دلیل که در این مکان ناظر حضور دارد. او در مقابل گفته که نگران بسیاری باغ‌های دیگر است که رسانه‌ها به آنها نمی‌پردازند.
منیعاتی در این باره توضیح داد: کاری به بافت تاریخی ندارم، سخن من درباره باغ سالاری، باغ نوابی، باغ شاه پریون و باغ مینو است.
وی با بیان اینکه شیراز ۶۴ باغ تاریخی دارد که بسیاری از آنها فراموش شده‌اند، می‌افزاید: من وکیل مدافع خانم آبیار نیستم، بلکه از حق دفاع می‌کنم. شما نمی‌توانید بگویید چرا او یکی از این باغ‌ها را احیا نمی‌کند، خانم آبیار قصد دارند سریال سووشون را بسازند؛ قرار نیست برای ساخت سریال پنج‌شش سال، ۴۰ یا ۵۰ میلیارد تومان هزینه باغی کند که امروز کاملا تخریب شده و مالکیتش معلوم نیست. چرا کسی در این میان نمی‌گوید که عمارت دیوانخانه، ۱۵ سال است که در مرحله مرمت مانده چون به سرانجام رساندن آن سنگین است.
به گفته منیعاتی، ساخت فیلم در بناهای تاریخی موضوعی مختص به امروز نیست و پیش از این هم رخ داده است، برای برخی پروژه‌ها مشکلاتی پیش آمده و برای برخی هم نه. حرف من این است که درباره باغ عفیفآباد ملانقطه‌ای برخورد نکنیم؛ اما مراقبش باشیم در حد خودش؛ یعنی اینطور نباشد که همه انرژی رسانه صرف عفیفآباد شود.
او می‌افزاید: من خانم آبیار را در زندگی‌ام دو بار دیده‌ام و از او خواهش کردم که مراقب آثار تاریخی باشد. ایشان هم، با وجود اینکه جمع کردن دکور برایشان حداقل یک میلیارد تومان هزینه داشت، این کار را کردند و قول دادند که با آثار بازگشت‌پذیر، سبک، قابل انتقال و موقت دکورشان را بسازند، ارتش هم تعهد داده که به محض تمام شدن پروژه خودش مراقبت کند و یک دانه سنگ‌ریزه هم آنجا نماند و همه چیز به حالت اولش برگردد. درنتیحه، نگرانی بعد از اتمام این کار برطرف می‌شود، اما نگرانی من درباره بقیه آثار به‌قوت باقی است.
برخی مخالفان از خارج از کشور خط می‌گیرند
رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی، تاکید می‌کند که من خانه سووشون را در شیراز راه انداختم و بحث‌های میراث معنوی و آداب و رسوم گذشته شیراز را در آن خانه اجرا می‌کردم و از همین رو میراث فرهنگی ملموس و ناملموس برایم اهمیت دارد؛ بنابراین کاری به جنگ این و آن و این فیلمساز و آن فیلمساز و ضد دولت و غیره ندارم. اصل حرف من این است که سووشون ساخته و عفیف آباد هم حفظ شود، امکان پذیر است یا نیست؟ صحبت و رایزنی کردیم و سازه برداشته شد و فیلمش را هم منتشر کردم. حال فردی که از آن طرف آب خط می‌گیرد، برای من داستان درست می‌کند که هیچ کدامشان واقعی نیست. دیگر نمی‌توانم از حق بگذرم و بگویم این فرد دلسوز عفیفآباد است. تو اگر نگران عفیفآباد هستی، باید سابقه‌ای از نگرانی خود برای بقیه باغات شیراز هم داشته باشی، نمی‌شود که تو هیچ نگفته باشی در ده سال گذشته و تا عفیفآباد وایرال شود بگویی من نگران هستم.
منیعاتی با تاکید بر اینکه همکاری خود را با این پروژه ادامه می‌دهد، اظهار می‌دارد که انصافا هرچه به گروه فیلمسازی گفتیم انجام دادند. شاید مسیری را اشتباه رفته بودند؛ اما جبران کردند و سازه برچیده شد و الان در مسیر درستی جلو می روند. امیدواریم سووشون سریال خوبی برای شیراز شود، پروژه‌ای که شیراز به آن افتخار کند.
