شیراز تحلیل – گهگاهی شنیده می‌شود که باغی در گوشه‌ای از شهر شیراز در حال خشکیدن است، باغ‌هایی که ریه‌های تنفسی شهر و تامین کننده اکسیژن مورد نیاز هستند و از آلودگی هوا جلوگیری می‌کنند، اما گاهی منفعت برخی در خشکاندن باغات برای رسیدن به درآمدهایی نجومی است!
باغات شیراز شامل دو گروه محدوده و خارج از محدوده قصردشت به‌عنوان تامین‌کننده اکسیژن مورد نیاز کلانشهر شیراز، سالهاست مورد دست‌درازی عده‌ای سودجو واقع شده است.
قصردشت، محله‌ای خوش آب و هوا که روزگاری باغ‌های محدوده آن پنج هزار هکتار وسعت داشت، رفته رفته خشکید یا دستخوش ساخت و سازهای غیرقانونی شد تا در نهایت امروز تنها هزار هکتار از آن باقی بماند!
ستاد حفظ و آبادگری باغات که به منظور صیانت از باغات شیراز راه‌اندازی شد نتوانست آنگونه که باید وظیفه خود را به درستی انجام دهد چنانچه امروز باغداران از مدیریت این ستاد راضی نیستند.
تملک اجباری برخی باغات، تعیین نرخ پایین، خشکاندن باغات و … از جمله دلایل نارضایتی باغداران صاحب‌نام قصردشتی از ستاد آبادگری باغات است.
گزارش‌های میدانی چندین و چندباره‌ای که از باغات شیراز با محوریت باغات قصردشت توسط خبرگزاری فارس منتشر شد، نشان داد برخلاف آنچه در جلسات و پشت درب اتاق‌های بسته گفته می‌شود در عمل شاهد تخلفاتی هستیم که نیازمند برخوردهای محکم‌تری است.
بارها و بارها سخن از مقابله با تخلفات و تخریب ویلاهای سر به فلک کشیده که در محدوده باغات که به صورت غیرقانونی بالا رفته‌اند شنیده شده است؛ اما وقتی به کمیسیون‌های ماده ۵ و ماده ۱۰۰ می‌رسیم ماجرا جور دیگری رقم می‌خورد! به‌گونه‌ای که یا مالک پشتش انقدرها گرم است که رای تخریب نمی‌گیرد و یا رای می‌گیرد و اجرا نمی‌شود! حال این خلا باید به درستی پر شود، حق و ناحق نشود و قانون در مورد همه به یک نحو دیده شود.
در این راستا از مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس درباره چرایی اجرا نشدن احکام صادر شده پرسیدیم.
امیرحسین جمشیدی در پاسخ به این سوال خبرنگار فارس گفت: برخی باغها به تملک شهرداری درآمده که به باغ خانواده برای استفاده عموم تبدیل و بخشی نیز برای استفاده از میوه حفظ شده است.
وی با بیان اینکه برخی از مالکان باغات، افراد غیربومی هستند، گفت: این افراد به امید اینکه بتوانند این باغها را تغییر کاربری دهند آنها را خریداری کرده‌اند.
او افزود: در محدوده باغات گروه یک هر نوع ساخت و ساز و تغییر کاربری ممنوع بوده و مستلزم برخورد قضایی است، اما می‌توان باغات گروه ۵ را که پوشس گیاهی کمتری دارد و ضعیف‌تر است تغییر کاربری داد تا بتوان از درآمد حاصل از آن به باغ‌های گروه یک رسیدگی کرد.
جمشیدی با بیان اینکه تخریب ساخت و ساز در این محدوده قطعی است، افزود: طرح تفصیلی باغات محدوده قصردشت مربوط به سال ۷۹ می‌باشد و بر اساس رای دیوان هر ساخت و سازی با صدور رای تخریب همراه است اما بعضی مواقع به دلیل مسائل اجتماعی، سیاسی و مسائلی از این دست قانون اجرا نمی‌شود!
مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس با تاکید بر اینکه اگر به صورت موردی این تخلفات ارائه شود قابل پیگیری است، گفت: در صورت دریافت گزارش و مشاهده تخلف، رای تخریب لازم‌الاجراست.
این سخنان در حالی است که با ورود به محدوده قصردشت ساختمان سازی‌های لوکس بسیاری مربوط به فلان اقای ورزشکار و فلان مدیر و فلان اداره به خوبی قابل رویت است حال آنکه باغداران قدیمی قصردشت و میراث‌داران این سرمایه زیستی اجازه ساخت یک انباری جهت نگهداری تجهیزات‌شان را هم ندارند!
جمشیدی در ادامه در پاسخ به اینکه چرا باغداران از فروش باغ خود رضایت ندارند گفت: نحوه تملک اراضی و باغات را قانون مشخص کرده است و قیمت گذاری ابتدا به صورت توافقی است و سپس با نظر سه کارشناس از سوی شهرداری، دادگستری و مالک قیمت گذاری انجام می‌شود.
وی با اشاره به مصوبه سال ۹۶ کمیسیون شهرسازی و معماری گفت: طی ۴، ۵ سال اخیر با این مصوبه حتی یک باغ هم تغییر کاربری پیدا نکرده است.
وی افزود: مورد دیگری که در بحث جبل دراک مطرح است اینکه اگر فردی بخشی از زمین‌های جبل دراک را به کاربری مسکونی اختصاص دهد باید ما به ازای آن برای حفظ و نگهداری باغی کمک کند.
نظارت مستقیم رئیس کل دادگستری فارس بر پرونده‌های تخریب، تصرف و تغییر کاربری باغ‌های شیراز
چندی پیش و پس از بازدید میدانی دادستان عمومی و انقلاب مرکز فارس از تعدادی از باغ‌های شیراز و مشاهده تخریب و عدم توجه به این فضاهای سبز شهری، رئیس کل دادگستری استان فارس با تشکیل جلسه اضطراری ضمن تذکر جدی به مسئولان، از نظارت مستقیم مدیر ارشد قضایی استان بر پرونده‌های تخریب، تصرف و تغییر کاربری باغها در شیراز خبر داد.
حجت الاسلام والمسلمین سید کاظم موسوی با اشاره به اهمیت موضوع حفظ باغها و فضای سبز شیراز بر نظارت مسئولین و عمل به تکالیف قانونی آنان تأکید کرد و اظهار داشت: تشکیل پرونده قصور و ترک فعل و اخذ خسارت در دستور کار جدی دادگستری استان فارس است.
نماینده عالی قوه قضاییه با انتقاد از اینکه طبق گزارشات مسئولین شهری شیراز از ۳ هزار هکتار باغ‌های قصردشت شیراز فقط یک هزار هکتار باقی مانده است، گفت: حفظ این میزان از باغها و فضای سبز شیراز باید در اولویت کاری مسئولین ذیربط باشد و دستگاه قضایی بر مبنای دفاع از حقوق عمومی ساکنان شیراز این موضوع را با جدیت دنبال خواهد کرد.
حجت الاسلام و المسلمین موسوی با بیان این که تصرف و تخریب و تغییر کاربری باغ‌های شیراز ناشی از کافی نبودن نظارت‌های دستگاه‌های متولی است، تأکید کرد: در برخی موارد متولی امر و نهاد مسئول حتی شکایتی از تخریب باغ به دستگاه قضایی مطرح نکرده است.
رئیس شورای قضایی فارس در ادامه به ارجاع مستقیم پرونده شکایات نهادها و دستگاه‌های مسئول در جهت حفظ باغات توسط وی و نظارت مستقیم مدیر ارشد قضایی استان بر روند رسیدگی به این پرونده ها خبر داد.
رئیس کل دادگستری فارس همچنین از تشکیل شعب ویژه در دادسرا، دادگاه بدوی و تجدید نظر استان برای رسیدگی به پرونده تخلف و تصرف‌های حوزه منابع ملی و باغ‌های شیراز خبر داد و افزود: نزدیک به ۳۰۰ فقره پرونده ماده صد مربوط به باغ‌های شیراز وجود دارد که اجرای آن به تعویق افتاده که با تعیین برنامه زمانبندی با نظارت معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری و معاون دادستان در امر صیانت و حفظ حقوق عامه اجرا خواهد شد.
وی در ادامه ضمن تأکید بر انجام تکالیف توسط مسئولان گفت: دستگاه قضایی مطابق قانون حامی مدیران شجاعی است که در دوران مسئولیت خود از تضییع حقوق عمومی جلوگیری کنند.
ضبط باغاتی که توسط مالکان خشکانده می‌شوند
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان نیز در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از بازدید میدانی خود از باغ های شیراز از پیگیری دادستانی و استفاده از ظرفیت‌های قانونی در جهت ضبط باغ‌هایی که با هدف تغییر کاربری از سوی مالکان و متصرفان خشکانده و با درختان آن قطع می شوند، خبر داد.
سید مصطفی بحرینی با بیان اینکه به شهرداری برای حفظ باغات در حال خشک شدن مجوز ورود و آبیاری صادر کرده است گفت: افرادی که با هدف تغییر کاربری اقدام به خشکاندن باغات کنند علاوه بر تشکیل پرونده کیفری و اعمال مجازات پیش‌بینی شده در قانون که بین ۶ ماه تا ۳ سال حبس و جزای نقدی می‌باشد؛ تشکیل پرونده حقوقی و پرداخت خسارات نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.
این مقام قضایی استان همچنین بر استفاده نهادهای مسئول از ظرفیت تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری باغها و اراضی زراعی نیز تأکید کرد و افزود: این تبصره از قانون حفظ کاربری باغها و اراضی زراعی این امکان را به نهادهای مسئول می‌دهد که پیش از تشکیل پرونده قضایی در راستای اجرای قانون نسبت به رفع تصرفات و جلوگیری از تغییر کاربری‌های غیر مجاز اقدام کنند.
وی به اهمیت موضوع نظارت بر حفظ باغات دارای مجوز ساخت پس از تکمیل و‌همچنین رعایت حدود ساخت و سازها مطابق پروانه‌های صادره نیز اشاره کرد و بیان داشت: کارگروه پیگیری مصوبات با جدیت اجرای تصمیمات اتخاذ شده را بررسی می‌کند.
دادستان شیراز همچنین بر راه‌اندازی تصفیه‌خانه‌های مناسب جهت تبدیل روان‌آب‌ها برای آبیاری این باغها تاکید کرد.
امید می‌رود که عزم جزم دستگاه قضا و تلاش دوست‌داران این میراث ارزشمند سبب حفاظت و صیانت بهتر از باغات شود و برخورد قاطع با متخلفان این حوزه درس عبرتی برای سوداگرانی باشد که رویای ثروتمند شدن خود را در تیشه زدن به ریشه این گنجینه ارزشمند می‌بینند.
