دهکده پلکانی دوان؛ گردش میان تاریخ و طبیعت

این روستای زیبا که در ناحیه‌ای کوهستانی با آب و هوایی مطبوع و دلنشین قرار گرفته است با قابلیت گردشگری در 9 کیلومتری شمال شهر کازرون در دامنه کوه دوان قرار دارد و از جمله جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این روستا تاکستان‌های پلکانی آن است که بخش وسیعی از کوهپایه‌های منطقه را در بر می‌گیرد، این تاکستان‌ها به عنوان باغات دست ساخته بشر دارای تاریخی هزار ساله هستند.پیشینه این روستا به 2000 سال قبل می‌رسد و معماری سنتی و زیبای آن، دوان را به یک دهکده منحصر بفرد بدل کرده است. دوان بر اساس شرایط محیطی منطقه، به‌ علت واقع شدن در دامنه کوه شیبی تند با معماری پلکانی دارد و حدود 1500 نفر جمعیت را در خود جا داده است.مردم در این دهکده زیبا، گویشی خاص از نظر آوا واژگان و ساختار زبان دارند، که این گویش بازمانده یکی از لهجه‌های فراموش شده فارسی میانه و از شاخه جنوب غربی است.صنایع دستی دوان شامل صنایع بافتنی سبد، گیره، زنبیل و صنایع گلی شامل خمره، تنور گلی، دیگ گلی و ابزار و وسایل سنگی مانند هاون سنگی، آسک و بام غلطان، صنایع چوبی شامل تیشه، داس، چرخ چاه و ابزارهای مورد استفاده در منازل مانند سیرکوب، تیر نان پزی، گهواره چوبی و هم چنین صنایع پوستی وچرمی را می‌توان نام برد.بنای بقعه علامه دوانی (بقعه شیخ عالی) در مرکز روستا و به مساحت 230 متر مربع از مصالح سنگ وگچ ساخته شده است. جلال الدین محمد اسعد صدیقی کازرونی مشهور به علامه محقق دوانی از دانشمندان شیعه و متخصص در کلام، حکمت وعرفان، تفسیر و طبیعیات است که بیش از 60 کتاب در علوم مختلف عقلی و نقلی نوشته شده که دلیل بر احاطه وی بر علوم اسلامی متداول آن زمان بوده است.حمام تاریخی دوان (موزه محلی) حمام قدیمی دوان متعلق به دوره قاجاریه و در قسمت شرقی روستا قرار گرفته است. این حمام در سال 1387 با حمایت دهیاری و شورای اسلامی دوان و با کمک خیرین روستا به صورت کامل مرمت و به موزه محلی دوان تبدیل شده است.دوان یا به گویش محلی دوون، از زمان اردوان شاه وجود داشته است. اهالی آن تا زمان جمشید جم متفرق بوده اند و پس از آن، به درخواست جمشید دور هم جمع می شوند و با هم زندگی می کنند تا اگر دچار مشکلی شدند، با هم همکاری کنند. این اهالی ابتدا در منطقه ای به نام دشتک دوان زندگی می کردند و کم کم به محل دیگری منتقل شدند که امروزه با نام روستای دوان شناخته می شود. کتابی در مورد روستای دوان به نام «تاریخ و فرهنگ مردم دوان» توسط دکتر عبدالعلی لهستانی زاده و عبدالنبی سلامی به چاپ رسیده که روستای دوان را به عنوان آخرین آثار باقی مانده از سلسله ی ساسانیان معرفی می کند.نوروز 1401 فرصتی است که گردشگران برای بهره مندی از طبیعت زیبای این روستای تاریخی ضمن سفر به دوان با تاریخ و فرهنگ آن آشنا شوند. قلعه دختر یکی از دیدنی ترین جاذبه های دوان است که در ارتفاعات بالای کوه های دوان واقع شده است. راه های زیادی برای دسترسی به این قلعه وجود دارد. یکی از این راه ها مسیر مال رو است که در قسمت شرقی کوه ها واقع شده است. برای رفتن به قلعه از طریق این راه بایستی از میان تاکستان های معروف روستا عبور کرد و بعد از طی یک مسیر حدودا سه ساعته به قلعه ی دختر در روستای دوان رسید. راه آسان تر که ماشین رو است از سمت جنوب روستاست که از طرف راه اصلی به طرف روستای خیرات آباد (خیراتلی (امیرلو)) و از آنجا مستقیم به روستای دوان وارد می‌ شود و تا نزدیکی قلعه ی دختر دوان می رود.