شیراز تحلیل – تنها فرش برجسته 2 روی دنیا از فارس به سوئیس رفت/ احیای سنّتی مادرانه توسط بانوی ایل
به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، زمزمه ای که از دل زن بافنده فرش قشقایی دیار فیروزآباد فارس شنیده می شود، حکایت دلدادگی دار قالی با نخ های رنگی و دستان هنرمندی است که با سرانگشتان متبحرش رج به رج با قالی های دست بافته اش رنگ امید به جهان بی نظیرش می زند.
یکی از بی نظیر ترین دست بافته های یک بانوی هنرمند ایل قشقایی فارس با نام “جهان بی نظیر” پس از ۶ سال کوشش بی وقفه، از دار قالی بریده و به سوئیس صادر شد.
بافنده ای که با حجم سنگینی از دلتنگی ها و مرارت های پیش رویش، تمام تلاشش را کرده است تا فرش ایرانی سربلند، هنر زنان ایل قشقایی زنده و غنای فرش ایرانی روز به روز به افزون شود.
هنر فرش بافی، هنر بی بدیلی است که متاسفانه به دلیل صنعتی شدن این دست بافته، رونقش تا حدودی کمرنگ شده ولی هنوز هم در گوشه و کنار ایران کهن، دستانی به دارهای عَلَم شده، آویز است تا اثبات کند که ذره ای از عشقش به تار و پود فرش ها و گره های نشسته بر دار قالی کم نشده و مصمّم به ایستادن است، کسی که هنوز مشتاقانه با رنج دستان پینه بسته اش دلدادگی اش را بر تار پود قالی فریاد می زند.
عشرت بهمنی نژاد، بانویی تُرک زبان از دیار شیرمردان قشقایی فیروزآباد فارس (روستای جای دشت) است، دیاری که صنایع دستی و هنرمندی زنان و مردان ایلیاتی این منطقه از فارس را شهره جهانی کرده است.
این بانوی هنرمند فرش باف که آوازه جهانی دارد، با نخ های الوان آویز به دار قالی روح زندگی را بر تار و پود فرش گره می زند.
سرانگشتان متبحرش هر روز جدالی دیرینه با دار قالی دارد تا مانع از لنگ زدن چرخ زندگی خود و شاگردانش شوند.
خواسته یا ناخواسته، به جبر یا اختیار مستقل است و مردانه روی پای خود ایستاده است، خودش گلیم خودش و ۱۵۰ نفر دیگر را از آب بیرون‌کشیده و از این هنر بی بدیل نان به سفره خانه هایشان ارزانی داشته است.
دلتنگی ها و بی مهری ها نسبت به هنرش کم‌نبوده و نیست اما با همه موانع کم نیاورد و کارآفرین شد.
او اولین و تنها بافنده فرش دو روی دنیا با نام زیبای “جهان بی نظیر” است که به سفارش کشور سوئیس در ۱۴۰ رَج بافته و در همین راستا عنوان نخستین خالق این اثر هنری در جهان را به نام خود ثبت کرده است.
“جهان بی نظیرِ” خانم عشرت بهمنی نژاد با ۱۵۷ رنگ و با نقش و نگارهای خیالی و تصورات ذهن زیباییش باطرح نارنج و ترنج در یک رو و در روی دیگر طرح گلدانی، پس از ۶ سال پنج شنبه گذشته مصادف با ۱۳ بهمن سال جاری از دار بریده و به خریدار این دست بافته ارزشمند داده شد تا رهسپار کشور سوئیس شود.
هر چند که “جهان بی نظیرِ” خانم بهمنی نژاد در فهرست آثار هنری ایران ثبت شده اما امید می رود هر چه سریعتر به ثبت جهانی نیز برسد.
این هنرمند اصیل ایل قشقایی در گفتگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه هنر فرش بافی را به صورت ریشه ای از مادر بزرگ و مادر خود به ارث برده است ، یادآور می شود؛ که هنر فرش بافی ریشه در خون نیاکان وی دارد و او نیز این هنر بی بدیل را نزد مادربزرگ، مادر و هنرمندان ایل قشقایی آموخته و پس از یادگیری تجربی این هنرِ بی نظیر به صورت علمی نیز تا مقطع کارشناسی رشته فرش نیز تحصیل کرده است.
سَواران، اولین فرش دستباف بانوی ایل قشقاقی فارس در موزه آلمان
وی با اشاره به اولین فرش بافته شده خود می افزاید: سَواران، حاصل اولین جدال سرانگشتانم با گره های بی شمار قالی بود که نقش مردان ایلیاتی را بر پهنه فرش گستراندم که هم اکنون این اثر در موزه آلمان نگهداری می شود.
این بانوی هنرمند ایلیاتی حاصل ۲۱ سال تلاش در حوزه فرش را خلق و ثبت ۱۲ اثر هنری منحصر به فرد با عناوین زیبای سیمرغ، بهشت گمشده، جوانی در پیری، گُردآفرین، جهان بی نظیر و همچنین بافت یک دست کت و شلوار تِرمه برای یکی از تُجّار عربستان دانست و بیان کرد: همه آثار وی الهام گرفته از طبیعت است و همین موضوع حس آرامش بخشی را به بیننده القا می کند.
سفر به ۱۴ کشور اروپایی و آسیایی برای عرضه هنر اصیل فرش بافی
بهمنی نژاد در ادامه از سفرهای متعدد خود به ۱۴ کشور اروپایی و آسیایی به دعوت تُجّار و بازرگانان این کشورها سخن گفت و ابراز کرد: در این سالها یک سال در مُسکو کارشناس بین المللی فرش بودم و ۶ ماه نیز در آلمان زندگی کردم و تا آنجا که می توانستم این هنر را به علاقمندان عرضه داشتم.
این بانوی سختکوش قشقایی، هنر فرش بافی را سرشار از توکل به خدا، حسن خُلق، قدرشناسی، اعتماد به نفس، محبت و صمیمیت ورزیدن به دیگران دانست که همواره در کلام هنرمندان این صنعت پرتو افشانی می کند.
اشتغال ۱۵۰ هنرجو در صنعت فرش اصیل قشقایی
بهمنی نژاد عنوان کرد: در حال حاضر ناظر دست بافته های فرش بافان استان هستم و با همکاری چند نفر از دوستان هنرمندم کارگاه غیر متمرکز در استان فارس به مرکزیت شهرستان فیروزآباد راه اندازی کرده ام که بیش از ۱۵۰ نفر هنرجو با فراگیری هنر اصیل فرش بافی مشغول به کار شده اند.
این هنرمند ایلیاتی گریزی به مهمترین اثر هنری خود زند و گفت: “جهان بی نظیر” یکی از فرش هایی است که به دلیل دو رو بودن کار بسیار سختی بود که ۶ سال طول کشید تا بافته شود، شاید علت نامگذاری آن با این مضمون نیز به این دلیل بود که با جرات می گویم در هیچ جای جهان هستی فرشی دو رو با ۱۴۰ رَج و ۱۵۷ رنگ و ۸ گره اختراعی بافته نشده است.
وی در ادامه از مشارکت یکی از هنرجویانش در بافت “جهان بی نظیر” سخن گفت و اظهار کرد: ساناز احمدی یکی از دختران ایلیاتی عشایر نشین است که با علاقه وافر خود به این هنر بی بدیل، آموزش های لازم را فرا گرفت و حالا یک استادِ تمام و کمال در حوزه فرش دستبافت است.
بهمنی نژاد با اشاره به مشخصات “جهان بی نظیر” که با تراکم ۱۴۰ رَج و با ۱۵۷ رنگ و ۸ گِره بافته است، ادامه داد: در بافت “جهان بی نظیر” گِره های زیرچینی، رو چینی،پَته و کُرّه چین و همچنین گره های هنری و گِره درجه یک به کار رفته است.
این بانوی اصیل قشقایی اضافه کرد: مزایای “جهان بی نظیر” تنها در دو رو بودن و بافت آن در ۱۴۰ رَج نیست بلکه برجستگی این فرش با چندین گره خاص زیبایی منحصر به فردی را به این اثر هنری بخشیده است.
بهمنی نژاد با یادآوری اینکه در سال ۱۳۸۷ در دانشگاه هنر معماری مشغول تدریس بوده، افزود: در همان سال یکی از تابلوهای نفیس فرش دستبافت که مردان عشایر را به نمایش میگذاشت بافتم که در نمایشگاه مُسکو در سال ۱۳۸۷ به عنوان برترین اثر شناخته و هم اکنون در موزه این شهر قرار دارد.
او افزود: تاکنون از تاجران کشورهای زیادی برای نظارت و کارشناسی فرش دعوتنامه دریافت کرده ام و در همین راستا از طرف مرکز ملی فرش ایران به چندین کشور دنیا از جمله ژاپن، بحرین ، قطر، دبی، آلمان، عربستان، هند، چین، هلند، بلژیک، ایتالیا، اسپانیا و روسیه سفر کرده ام و به زودی نیز به دو کشور اروپایی دیگر برای شرکت در نمایشگاههای فرش جهت کارشناسی فرش سفر می کنم.
