شیراز تحلیل – نگهداری حیوان خانگی تقریباً در همه کشورهای جهان امری رایج است و در کشور ما نیز در دو دهه اخیر نگهداری حیوانات خانگی طرفداران زیادی پیدا کرده است. موضوع مهم در نگهداری حیوانات خانگی انتخاب گونه مناسب برای نگهداری است؛ چرا که در صورت انتخاب گونه اشتباه برای نگهداری، آسیب جبرانناپذیری به محیط زیست، خود حیوان و سلامت اعضای خانه وارد میشود.
متأسفانه با رواج پیدا کردن نگهداری حیوانات در خانه افراد سودجو از علاقه به افزایش تعاملات بین انسان و حیوانات استفاده کرده و برای کسب درآمد بیشتر از طریق قاچاق حیاتوحش، گونههای اشتباهی را به عنوان حیوان خانگی معرفی کردهاند که در ادامه برخی از این گونهها را معرفی میکنیم.
1. سنجاب
متأسفانه استفاده از سنجاب به عنوان حیوان خانگی از سالها پیش در کشور مشاهده شده و روند این کار هر ساله در حال افزایش است. سنجاب با جمعآوری میوه درختان, موجب زایش و رویش این جنگلها میشود. برخی از گونههای دیگر سنجاب، مانند سنجاب بلوچی با خوردن حشرات و انتقال گردهها در بارور کردن درختان نقش مؤثری دارند.
این گونهها در جایگاه خود, گونهای بسیار تأثیرگذار بر اکوسیستم هستند اما زمانی که وارد محیط نامناسب شود میتواند تبدیل به آفتی برای محصول باغات و زمینهای زراعی و معضلی برای گونههای بومی آن منطقه تبدیل شود. سنجاب بلوچی، سنجاب ایرانی، سنجابکهای درختی و سنجابهای زمینی از انواع سنجابها در کشور ما هستند که هیچکدام مناسب نگهداری به عنوان حیوان خانگی نیستند.
2. میمون
به دلیل افزایش تقاضا برای خرید این گونه در کشور ما, موارد قاچاق آن نیز در حال افزایش است و این گونه که هیچ یک از ویژگیهای نگهداری به عنوان حیوان خانگی را ندارد, در تعداد زیادی به کشور ما وارد شده است. با وجود اینکه این گونه وابستگی شدیدی به مادر خود دارد , متأسفانه قاچاقچیان نوزاد را از مادر خود جدا میکنند و به کشورهای دیگر میفرستند.
قاچاقچیان برای تسهیل جدا کردن نوزاد میمون از مادر, میمون مادر را میکشند و سپس نوزاد میمون را به شکل کاملاً غیر انسانی در کیسههای پلاستیک بستهبندی میکنند, کیسه را گره میزنند و تا زمان رسیدن به مقصد آنها را در این کیسهها نگهداری میکنند. در این مسیر حمل و نقل بسیاری از این نوزادان که بدون آب و غذا نگهداری میشوند, تلف میشوند.
گونه میمون رزوس فقط و فقط در دوران نوزادی به دلیل وابستگی شدید به مادر موجودی آرام است و پس از بالغ شدن به موجودی شدیداً پرخاشگر و غیرقابل کنترل تبدیل میشود. سوالی که در این رابطه مطرح میشود این است که میمونهایی که در این سالها توسط افراد در سنین نوزادی خریداری شدهاند پس از رسیدن به سن بلوغ چه شدهاند و در حال حاضر در کجا قرار دارند؟
در مواردی صاحبان این میمونها پس از مهجور ماندن در کنترل میمون رزوس بالغ آن را در طبیعت رهاسازی میکنند که این مورد بسیار خطرناک است, میمون رزوس گونه مهاجم طبیعت ایران است و این گونه همهچیزخوار که توانایی فوقالعادهای در سازگاری با زیستگاه جدید دارد میتواند اکوسیستم منطقهای را که آن وارد شده است به طور کلی نابود کند.
3. مار
هرچه قدر که حضور مارها در اکوسیستم طبیعی و زیستگاه خود مفید است نگهداری آن در خانه کشنده و مضر است! مارها کنترلکننده جمعیت جوندگان در اکوسیستم هستند و با شکار و تغذیه آنها, جمعیت جوندگان در اکوسیستم را کنترل میکنند. به عنوان مثال گاهاً کشاورزان در مزرعه خود مارها را میکشند و اطلاعی ندارند که کشتن این مارها منجر به طغیان جمعیت موش در مزرعهشان خواهد شد. همچنین مارها در کنترل جمعیت پرندگان نیز نقش دارند و غذای خوبی برای شکارچیان بزرگتر محسوب میشوند.
استفاده از زهر مارهای سمی نیز دیگر دلیل اهمیت آنهاست و در آینده ممکن است انسان به تکنولوژی استفاده از سم مارها دست پیدا کند و از آن برای درمان بیماریها استفاده کند. این گونه از خزندگان گنجینه ژنتیکی ما محسوب میشود و گونههای بومی ما مانند افعی دم عنکبوتی یکی از زیباترین و نایابترین مارها در جهان هستند.
4. لاکپشت
متأسفانه نگهداری لاکپشت بهعنوان حیوان خانگی در کشور ما مرسوم شده است و این در حالی است که از نظر تعریف حیوانات وحشی و اهلی, لاکپشت خزندهای است که وحشی محسوب میشود و به همین دلیل نمیتواند بهعنوان حیوان خانگی نگهداری شود.
معمولاً زمانی که صحبت از نگهداری لاکپشت در خانه میشود, ذهن مخاطب تنها بهسمت لاکپشت پشت گوش قرمز که گونه مهاجم طبیعت ایران محسوب میشود میرود اما باید توجه کنیم که گونههای لاکپشت بومی ایران از جمله لاکپشت مهمیزدار شرقی را که در معرض انقراض نیز قرار دارد نیز نباید بهعنوان حیوان خانگی نگهداری کرد.
از نظر محیط زیست گونهای را که وحشی باشد نباید در خانه نگهداری کرد و نگهداری لاکپشت از نظر قانونی نیز مشکل دارد و در صورت مشاهده افراد با جریمههای مالی مواجه خواهند شد. این لاکپشتها در زیستگاه طبیعی خود میتوانند پویایی داشته باشند اما با نگهداری آنها در خانه جمعیت آنها در طبیعت از بین خواهد رفت.
شایان ذکر است که هیچ یک از موارد مذکور مناسب نگهداری به عنوان حیوان خانگی نیستند و افراد سودجویی که از هر طریقی در فضای مجازی و یا در بازارهای غیرمجاز خرید و فروش حیات وحش و یا حتی برخی کلینیکهای دامپزشکی اقدام به خرید و فروش این حیوانات میکنند، مرتکب جرم شدهاند.
